Spokojnie, to tylko życie
Spokojnie, to tylko życie – podkast biolożki dr Joanny Podgórskiej i psycholożki Marty Niedźwieckiej, dedykowany kluczowym tematom naszej egzystencji, opowiedzianym z dwóch, uzupełniających się, perspektyw. Do czego zmusza nas biologia i gdzie jej nie przeskoczymy, gdzie zaś zaczyna się nasza wola i możliwość kształtowania życia i świata wokół. Długie, nasączone wiedzą rozkminy z kroplą czarnego humoru Niedźwieckiejporcją zaraźliwego entuzjazmu Podgórskiej.
Spis lektur do każdego z odcinków:
Epizod 1: Ból
Czy kolor włosów lub płeć będą determinowały nasze postrzeganie bólu? Czym się różni ból od cierpienia? Opowiadamy min. o nielukrowanym świecie, w którym ból i zdolność absorbowania go we właściwy sposób, jest warunkiem przetrwania i rozwoju, o psychologicznych i neurobiologicznych korelatach tego doświadczenia i o sensie, jaki można w nim odnaleźć.
Bibliografia:
- Victor Frankl, W poszukiwaniu sensu
- Kabat Zin, Życie, piękna katastrofa
- Abdul-Ghaaliq Lalkhen, Ból. Mózg, opioidy i zagadki medycyny
- Paul Bloom, Złoty środek
- Lao Tzu, Tao Te Ching
- O ośmiorakiej ścieżce Buddy można przeczytać min. w książce „Podążaj ścieżką Buddy” napisanej przez Dalajlamę
- Robinson KC, Kemény LV, Fell GL, Hermann AL, Allouche J, Ding W, Yekkirala A, Hsiao JJ, Su MY, Theodosakis N, Kozak G, Takeuchi Y, Shen S, Berenyi A, Mao J, Woolf CJ, Fisher DE. Reduced MC4R signaling alters nociceptive thresholds associated with red hair. Sci Adv. 2021 Apr 2;7(14): eabd1310.
- Leknes S, Berna C, Lee MC, Snyder GD, Biele G, Tracey I.The importance of context: when relative relief renders pain pleasant. Pain. 2013 Mar;154(3):402-410.
doi: 10.1016/j.pain.2012.11.018. Epub 2012 Dec 13. PMID: 23352758; PMCID: PMC3590449. - Zhang L, Losin EAR, Ashar YK, Koban L, Wager TD. Gender Biases in Estimation of Others’ Pain. J Pain. 2021 Sep;22(9):1048-1059.
doi: 10.1016/j.jpain.2021.03.001. Epub 2021 Mar 5. PMID: 33684539; PMCID: PMC8827218.
Epizod 2: Przyjemność
Czy dużo radochy zawsze znaczy lepiej? Jakie są ciemne strony przyjemności i czy możliwe jest szczęście bez nieszczęścia? Opowiadamy min. o trzech mechanizmach powiązanych z działaniem układu nagrody, różnicach między zadowoleniem, a satysfakcją, kompulsjach i kulturze zorientowanej na specyficzny rodzaj przyjemności.
Epizod 3: Stres
Bez stresu nie ruszylibyśmy się z jaskini, ale to on jest odpowiedzialny za większość chorób cywilizacyjnych i kryzysów psychicznych. Opowiadamy min. o tym jaki sposób nasze ciała przezywają stres i jak łączy się to z naszą psychiką, o salutogenetycznym podejściu do tematu i o zebrach, które mają lepiej. Oraz o tym, że świat mógłby naśladować kobiece podejście do stresu.
Epizod 4: Odmienne stany świadomości
Odcinek, w którym wyraźnie słychać upodobanie autorek do podróży między strefami widzialnymi i niewidzialnymi. Opowiadamy min. o medytacji, psychodelikach, stanie przepływu, DMN, śnieniu, hipnozie i teorii umysłu. W tle psychologia transpersonalna i zakręty duchowości new age.
Epizod 5: Śmierć
Jeśli nigdy nie słyszeliści_łyście, żeby ktoś radował się opowiadając o śmierci i odchodzeniu, to posłuchajcie tego odcinka. Opowiadamy min. o przemianach w kulturowym doświadczeniu śmierci i tym jak zmodyfikowały one nasze przezywanie końca, o biologicznej śmierci komórek, różnych doświadczeniach śmierci i o limitach, które mamy wpisane w ciało. Jest o sztuce dobrego umierania oraz o lęku przed śmiercią, jako o lęku przed nieprzeżytym życiem.
Epizod 6: Starzenie
Starzenie się jest z pewnością jednym z najbardziej tabuizowanych tematów w naszej kulturze. Wszyscy starają się ominąć refleksję, że każdy z 4 tysięcy tygodni naszego życia przybliża nas do starości. Opowiadamy o tym, co nieuchronne, min. limit Hayflicka, starzeniu się komórek, cenie jaką przychodzi nam płacić za możliwość płodzenia potomstwa, ale też o tym, na co mamy wpływ, by nasza starość była ważnym i cennym etapem naszego życia.
Epizod 7: Lęk i strach
Kiedy już myślimy, że nie da się bardziej pogłębić rozumienia lęku i strachu, to zawsze się okazuje, że na te hasła obydwie potrafimy z siebie coś wykrzesać.
Dlatego nawet dla tych, którzy/re nie raz słuchalx jak opowiadamy o biologicznych korelatach lęku, o baniu się bania, o neurochemii obydwu stanów i ich znaczeniu dla naszego przetrwania i rozwoju psychicznego, ten odcinek nadal ma sporo do zaoferowania. Lęki społeczne i kolektywne, warunkowanie pamięci i wiele, wiele innych wątków, dzięki którym będziecie na lęk i strach patrzeć bardziej przytomnie i ze świadomością tego, co się dzieje.
Epizod 8: Pamięć
Rozmawiamy m.in. o neurobiologicznych korelatach pamięci – począwszy od neurochemii, po komórki nerwowe, na strukturach/koneksjach mózgowych skończywszy. Przyglądamy się neuroplastyczności, rodzajom pamięci w ujęciach biologicznych i kulturowych/psychologicznych, mechanizmom zapamiętywania, odtwarzania i przypominania. Mówimy o przekazie transgeneracyjnym, konfabulacjach i grzechach pamięci. Temat oglądamy też od strony emocjonalnej, związanej z trudnymi wydarzeniami. No i oczywiście o tym jak pamięć wzmacniać, „głaskać” tak, by trzymała nas przy świadomym życiu jak najdłużej.
Epizod 9: Miłość i seks
W naszych rozmowach o najważniejszych składowych ludzkiego życia nie mogło zabraknąć miłości i seksu. W tym odcinku na wszystkie sposoby próbujemy obalić mit miłości romantycznej, pokazując na jakie piękne i trudne sposoby dobieramy się w pary. Od układu zgodności tkankowej, do teorii więzi, przez znaczenie całowania w znalezieniu właściwej osoby. Chociaż, z jednej strony jesteśmy tylko zwierzętami, które chcą się rozmnażać, to z drugiej strony ten akurat fragment naszego życia psychicznego przenieśliśmy na wyżyny wyrafinowania, a także niepotrzebnej komplikacji. Rozmawiamy o hormonach, neurochemii miłości, przywiązania i seksu. Ten odcinek pomoże zrozumieć co się z nami dzieje, kiedy się zakochujemy, kochamy i pożądamy.
Epizod 10: Agresja i przemoc
Zamykamy nasz cykl mocnym akcentem, sprawdzając tło biologiczne, psychologiczne i kulturowe dwóch zjawisk, które często są ze sobą mylone. Mówimy o agresji, jako o naturalnym dążeniu do ekspansji i obrony, instynkcie. Tak samo jak testosteron i serotonina, które ją kształtują, stanowi część naszego biologicznego wyposażenia. Mówimy też o przemocy, która jest działaniem nakierowanym na coś lub kogoś, celowym, zmierzającym do zadania bólu, naruszania, niszczenia. Co dzieje się z naszym podwzgórzem i korą oczodołowo-czołową, gdy tracimy kontrolę nad impulsami? Co z tym wszystkim wspólnego ma seks i jak wygląda problem agresji w nienormatywnych praktykach, jak BDSM? Sprawdzimy wspólnie, czy możliwe jest życie bez agresji i jak dobrze rozumieć jej rolę w naszym życiu.